طرح‌های پونزی که در ایران با نام پانزی هم شناخته می‌شود، اساساً طرح‌های فروش هرمی هستند که وعده ثروتمند شدن سریع سرمایه‌گذاران را می‌دهند اما اغلب به سرعت و بدون هشدار جمع می‌شوند و سرمایه‌گذاران را از جیب خارج می‌کنند.
طرح‌های پونزی از نام چارلز پونزی گرفته شده است که در دهه ۱۹۲۰ با طرح سفته‌بازی تمبر پستی سرمایه‌گذاران را فریب داد. سازمان‌دهندگان طرح پانزی اغلب قول می‌دهند که پول شما را سرمایه‌گذاری کنند و بازدهی بالا را با ریسک کم یا بدون ریسک ایجاد کنند. اما در بسیاری از طرح های پانزی، کلاهبرداران پول را سرمایه گذاری نمی کنند. در عوض، از آن برای پرداخت به کسانی که زودتر سرمایه گذاری کرده اند استفاده می کنند و ممکن است مقداری را برای خود نگه دارند.
طرح های پانزی چگونه کار می کنند؟
به مردم وعده مبالغ هنگفتی در صورت سرمایه گذاری داده می شود و در ابتدا به نظر می رسد که این طرح کارآمد است. این موفقیت اولیه سپس سرمایه‌گذاران جدید را جذب می‌کند، وجه نقد آنها برای پرداخت سرمایه‌گذاران اصلی استفاده می‌شود و این چرخه ادامه می‌یابد.
شرایط موفقیت یک طرح پانزی
اگر سه مورد زیر اتفاق بیفتد، یک طرح پانزی موفق به نظر می رسد:
- سرمایه گذاران جدید در حال افزایش وجوه هستند
- سرمایه گذاران فوراً بازپرداخت خود را درخواست نمی کنند
- هر دو طرف هنوز معتقدند که سرمایه گذاری اولیه خود را پس خواهند گرفت
چرا طرح های پونزی کار نمی کنند؟
طرح‌های پونزی عملاً یک کلاهبرداری هستند؛ پولی که سرمایه‌گذاری می‌شود همیشه «بازیافت» می‌شود، و شرکت هرگز سود واقعی به دست نمی‌آورد -فقط پول را دوباره توزیع می‌کند، ادعای رشد دارد و ادعا می‌کند که خوب عمل کرده است. تا زمانی که سرمایه گذاران جدید به سرمایه گذاری خود ادامه می دهند، به نظر می رسد شرکت خوب عمل می کند.
با این حال، زمانی که مردم سرمایه گذاری را متوقف می کنند، این طرح از بین می رود به طور کلی فقط فرد را با تمام پول در صدر قرار می دهد.
آیا طرح های پانزی همیشه کلاهبرداری هستند؟
یک طرح پانزی همیشه یک کلاهبرداری است زیرا بر اساس ایده پرداخت پول ساخته شده است که هرگز محقق نمی شود.
متأسفانه، تا زمانی که شرکت ورشکسته شود و شما نتوانید به سرمایه گذاری خود دسترسی پیدا کنید، شناسایی آنها دشوار است.
نحوه تشخیص طرح پونزی
در اینجا علائم هشدار دهنده اصلی طرح پانزی آمده است:
- به شما گفته می شود که بازده تضمین شده ای دریافت خواهید کرد، با حداقل یا بدون ریسک (چنین چیزی وجود ندارد؛ فرصت های سرمایه گذاری واقعی نشان می دهد که می توانید پول خود را از دست بدهید.)
- شما تحت فشار قرار می گیرید تا تصمیمات سریع بگیرید که با آنها راحت نیستید.
- شما نقدهای منفی آنلاین را مشاهده می کنید و حساب های رسانه های اجتماعی شرکت مملو از شکایات است.
- شما اصطلاحات استفاده شده را درک نمی کنید و همه چیز مانند اصطلاحات تخصصی به نظر می رسد.
- شما نمی‌دانید که این طرح چگونه کار می‌کند و افراد مسئول حاضر نیستند به شما بگویند که شرکت چگونه کسب درآمد می‌کند.
- به شما گفته می شود که سرمایه گذاری را از خانواده و دوستان مخفی نگه دارید
- مشکلاتی در رابطه با دریافت مدارک و یا اسناد رسمی وجود دارد
- اگر بخواهید پول نقد خود را بیرون بیاورید، با فهرستی از دلایل برای نگه داشتن پول خود در این طرح مواجه می‌شوید. افراد مسئول اغلب سعی می کنند با ارائه بازدهی بالاتر برای ماندن در محل، مانع از نقدینگی سرمایه گذاران شوند.
- اگر شک دارید، ثبت خدمات مالی را بررسی کنید تا ببینید آیا شرکتی که با شما تماس می گیرد ثبت شده است یا خیر. همچنین، اگر به سرمایه گذاری فکر می کنید، باید قبل از جدا شدن از پول خود، به دنبال مشاوره مالی مستقل باشید.
اگر توسط یک طرح پانزی مورد کلاهبرداری قرار گرفتید چه کاری باید انجام دهید؟
- تمام پرداخت های آینده را لغو کنید
- تمام ارتباطات را قطع کنید
- هرگونه ارتباطی که با شرکت داشته‌اید، مانند ایمیل‌ها یا نامه‌ها را مستند کنید،اگر نیاز دارید ثابت کنید مورد کلاهبرداری قرار گرفته‌اید، ممکن است به شما در ارائه مدرک کمک کند.
- کلاهبرداران اغلب اطلاعات افراد را می فروشند، بنابراین مراقب کلاهبردارانی باشید که از هویت های مختلف استفاده می کنند تا دوباره شما را هدف قرار دهند.
- توجه داشته باشید که “تقلب بازیابی کلاهبرداری” وجود دارد، این زمانی است که کلاهبرداران ادعا می کنند که افسران پلیس یا متخصصان حقوقی هستند و به قربانیان کلاهبرداری کمک می کنند تا پول خود را دوباره به دست آورند. آنها ادعا می کنند که می توانند به شما کمک کنند پول خود را دوباره به دست آورید، اما هزینه هایی دریافت می کنند.
اگر قربانی یک طرح پونزی شده باشم، می توانم پولم را پس بگیرم؟
مسئله بازگرداندن پول از طرح پونزی این است که مردم با میل و رغبت پول خود را تحویل می دهند، اغلب بدون بررسی قانونی بودن شرکتی که در آن سرمایه گذاری می کنند.
اگر هویت شما به سرقت رفته بود یا حساب بانکی شما مورد هدف کلاهبرداران قرار گرفته بود، احتمالاً می توانستید پول خود را پس بگیرید زیرا مقامات تقلب را تقصیر شما نمی دانند.
بهترین راه برای به حداکثر رساندن شانس بازگرداندن مقداری پول به شما این است که سریع عمل کنید و به دنبال مشاوره حقوقی حرفه ای باشید.
