دنیایی از اختلافات رو به رشد

اسدالله غلام پور 

(قسمت پنجم)

مدیرانی که طبق داده‌های ژئوفیزیکی و زیست‌محیطی(EOS)، این خطر را در اولویت قرار می‌دهند، اغلب به درک بالایی از خطرات مرتبط از جمله سلاح‌ها یا خطرات بیولوژیکی، شیمیایی یا هسته‌ای و رویارویی ژئواکونومیک اشاره می‌کنند. رتبه برتر درگیری‌های مسلحانه مبتنی بر دولت همچنین ممکن است نشان‌دهنده نگرانی پاسخ‌دهندگان از این باشد که ما در آنچه “رکود ژئوپلیتیکی” نامیده می‌شود, قرار داریم، دورانی که با تعداد زیادی درگیری مشخص می‌شود، که در آن چندجانبه‌گرایی با بادهای مخالف قوی روبرو است. همچنین می توان استدلال کرد که چنین رکود ژئوپلیتیکی تقریباً یک دهه پیش آغاز شده است. از سال ۲۰۱۴، تعداد درگیری های مسلحانه نسبت به دوره ۱۹۹۰ تا اوایل ۲۰۱۰ افزایش یافته است. درگیری‌های بین‌دولتی، در حالی که بزرگترین تهدیدها را برای ثبات جهانی ایجاد می‌کنند، تنها بخش کوچکی از تعداد کل درگیری‌های مسلحانه را تشکیل می‌دهند که شامل درگیری‌های مسلحانه یک‌طرفه، غیر دولتی و بین‌دولتی نیز می‌شود.
مسیرهای تشدید: نتایج نظرسنجی جهانی ریسک‌ها (GRPS) همچنین احتمالاً منعکس کننده عمق ترس پاسخ دهندگان در مورد دو درگیری عمده فرامرزی فعلی، تهاجم روسیه به اوکراین و درگیری در خاورمیانه، و شاید نگرانی در مورد خطرات درگیری بر سر تایوان و چین باشد. در مورد تهاجم روسیه به اوکراین، موضع اتخاذ شده توسط دولت جدید ایالات متحده برای تکامل آن حیاتی خواهد بود. آیا ایالات متحده موضع محکم تری در قبال روسیه اتخاذ خواهد کرد و روی چنین حرکتی حساب می کند که به عنوان بازدارنده ای برای تشدید تنش بیشتر روسیه عمل می کند و یا فشار بر اوکراین از جمله کاهش حمایت های مالی را دنبال می کند؟ در مورد دوم، دولت های اروپایی ممکن است حمایت خود را از اوکراین افزایش دهند. طیف پیامدهای احتمالی در دو سال آینده گسترده است، از تشدید بیشتر، شاید شامل کشورهای همسایه تا توافق ناآرام برای توقف درگیری. در خاورمیانه، هر گونه تغییر به سمت یک جنگ تمام عیار ایران و اسرائیل-ایالات متحده، طی دو سال آینده، را بیشتر خواهد کرد. چنین جنگی در به نوبه خود، بی ثباتی طولانی مدت بیشتری در کل منطقه، از جمله اقتصادهای خلیج فارس، که در آن پایگاه های نظامی ایالات متحده می تواند به هدف تبدیل شود، ایجاد کند. در همین حال، تحولات سیاسی اخیر در سوریه هم فرصت ها و هم خطرات را به همراه دارد. امیدها وجود دارد که احیای اقتصاد و محیط سیاسی فراگیرتر وجود داشته باشد. با این حال، ایجاد ثبات در سراسر سوریه، با توجه به منافع رقبای بسیاری که درگیر هستند، چالش برانگیز خواهد بود. اینها هم شامل گروه های داخلی و هم دولت های خارجی می شود. اگر کشورهای دیگر تصمیم به مداخله شدیدتر در حین وقوع انتقال داشته باشند، این امر می تواند به تقابل های مجدد منجر شود. علاوه بر این، درگیری بر سر تایوان، چین را نمی توان رد کرد. اگر تنش‌های جهانی حول رویارویی ژئواکونومیک بالا باشد و اگر لفاظی تهاجمی باشد، رویارویی مسلحانه محدود می‌تواند راحت‌تر آغاز شود. هم ایالات متحده و هم چین ممکن است در سال‌های آینده در انجام مانورهای نظامی نزدیک به تایوان، چین که برای نشان دادن قدرت و عمل بازدارنده طراحی شده‌اند، فراتر بروند. یک خطر بزرگ این است که فقط یکی از این مانورها می تواند توسط طرف مقابل تفسیر نادرست شود و/یا منجر به از دست دادن تصادفی جان یا تخریب سخت افزار شود که منجر به تشدید تنش نظامی می شود.